صنایع فولاد مس و آلومینیوم
یکی از ملاک‌های رشد اقتصادی هر کشور را مصرف فولاد در آن کشور قلمداد می‌کنند.این ملاک که در سال‌های اخیر عاملی موثر در رشد اقتصادی محسوب می‌شود نشان می‌دهد که مصرف هر ۱ درصد فولاد در یک کشور چیزی معادل رشد اقتصادی ۰.۸۵ درصدی در آن کشور است.در کشور ما تولید فولاد در سال ۲۰۱۹ به حدود ۳۲ میلیون تن رسید و باعث شد ایران با جهش ۴ رتبه نسبت به سال ۲۰۱۶ در رتبه دهم دنیا قرار بگیرد.اگر بخواهیم به روند تولید فولاد در ایران نگاهی اجمالی بیندازیم باید بگوییم که تولید فولاد ایران در دهه اخیر افزایشی بوده است و حدودا ۳ برابر افزایش را نشان می‌دهد علاوه بر در پیش گرفتن روند صعودی در تولید فولاد، ایران توانسته است در سال‌های اخیر در بین ده کشور صادرکننده فولاد خام دنیا نیز قرار بگیرد.
فولاد در افق 1404
یکی از اهداف مهم اقتصادی کشور که در افق چشم‌انداز ۱۴۰۴به آن تاکید شده را باید رسیدن ظرفیت تولید فولاد خام کشور به ۵۵میلیون تن دانست.باید در نظر داشت که در حال حاضر با افزایش میزان تولید فولاد خام، ایران در مسیر نزدیک شدن به این هدف گام برمی‌دارد. صنعت فولاد در اقتصاد و تولید کشور ما نقش ویژه‌ای را بازی می‌کند چرا که بیشتر از ۶۰۰ صنعت به عنوان صنایع پایین‌دستی این صنعت در نظر گرفته می‌شوند. در حال حاضر ۷۰ واحد فعال در زمینه تولید فولاد خام در کشور مشغول به فعالیت هستند. ظرفیت اسمی واحدهای تولیدکننده فولاد خام ۹۴/ ۳۳ میلیون تن بوده که تولید واقعی آن‌ها ۶۷/ ۲۴ میلیون تن است.
کشور ما تا حدود یک دهه قبل سالانه بین 5 تا 7 میلیون تن واردات فولاد اعم از شمش و مقاطع فولادی را در دستور کار داشته این در حالی است که هم اکنون صنعت فولاد ما ۴۰ تا ۴۵ درصد تولید خود را به صادرات اختصاص داده و از واردکننده در این صنعت به صادرکننده بدل شده است.اگر بخواهیم به صورت کلی به وضعیت این صنعت در آینده‌ای نه چندان دور بپردازیم باید بگوییم که عوامل مختلفی بر آینده صنعت فولاد در ایران تاثیرگذار خواهد بود.یکی از این عوامل بسیار مهم را باید موضوع آلودگی‌ها و مخاطرات زیست محیطی دانست که به شدت آینده این صنعت را تحت تاثیر خود قرار داده است همچنین قیمت انرژی، میزان بودجه‌های عمرانی، تحریم‌ها، به روز نشدن فناوری در صورت آسیب و یا نیاز به جایگزین شدن از جمله مهم‌ترین مواردی است که باید به آن توجه شود.با این وجود نمی‌توان در این میان نقش سیاست‌های دولت را با تصمیم‌گیری‌هایی در حوزه بالای دستی این صنعت یعنی بخش معادن در پیش می‌گیرد نادیده گرفت.
فولاد و محصولات فولادی در کشور ما بیشتر به محصولات آهنی معروف است. در واقع محصولات فولادی نظیر شمش، میلگرد، تیرآهن، لوله، ورق، فولادهای آلیاژی و ضد زنگ (استیل) و غیره تماما ترکیباتی از آهن، کربن و مقادیری از عناصر دیگر مثل سیلیسیم، منگنر، نیکل، کروم و چند عنصر دیگر را شامل می‌شوند در نتیجه هر کجا که در مورد فولاد و محصولات فولادی صحبت کردیم، لازم است بدانید که منظور همان محصولات آهنی و آهن‌آلات و یا فولادهای آلیاژی (مثل استیل) است.
جایگاه صنعت فولاد در جهان
“فولاد” پس از نفت خام دومین ماده پرمصرف در کشورهای مختلف جهان بوده و کاربردهای بی‌شمار آن در صنایع مختلف غیرقابل انکار است. صنایعی نظیر ساختمان و انبوه‌سازی، خودروسازی، تولید قطعات، لوازم خانگی و غیره از فولاد به عنوان مواد اولیه خود استفاده می‌کنند. در سال‌های اخیر رشد مصرف فولاد در کشورهای مختلف به شدت در رشد اقتصادی آن‌ها موثر بوده است.
صنعت فولاد در ایران
ایران در حال حاضر با تولید حدود ۳۲ میلیون تن فولاد در رتبه دهم دنیا قرار گرفته است. تولید فولاد ایران در سال‌های گذشته همواره روند افزایشی داشته و نسبت به ده سال گذشته حدودا ۳ برابر شده است. صنعت فولاد در ایران توانسته علاوه بر تامین مصرف داخلی، در بین ده کشور صادرکننده فولاد خام نیز قرار گیرد. بخش فروش داخلی فولاد خام و سایر محصولات فولادی تولید شده در شرکت‌های داخلی عمدتا در بورس کالا انجام می‌شود علاوه بر تامین نیاز داخلی، افزایش تولید و فروش صادراتی به جهت تامین ارز مورد نیاز کشور از محل صادرات غیر نفتی بسیار مورد اهمیت است. لذا پیش‌بینی می‌شود که حمایت‌های ویژه دولتی از این صنعت در آینده نیز ادامه‌دار باشد.
مواد اولیه و روش تولید فولاد
همان‌طور که گفته شد فولاد، آلیاژی از آهن است که درصد پایینی (بین ۰.۰۲ تا ۲ درصد) کربن و مقادیری از عناصر دیگر با آن ترکیب شده استلذا مواد اولیه تولید فولاد نیز عمدتا سنگ آهن، کنسانتره، گندله و کلوخه آهن است. کنسانتره یا خاکه آهن با آسیاب کردن سنگ‌آهن به دست می‌آید. گندله و کلوخه نیز با استفاده از روش‌های خاصی (مثل زینترینگ) در کارخانه‌های گندله‌سازی تولید شده و به عنوان مواد اولیه تولید فولاد به کارخانه‌های فولادسازی فروخته می‌شوند.به طور کلی تولید فولاد عمدتا به دو روش کوره بلند و احیای مستقیم انجام می‌شود.