ابزار دقیق چیست؟

ابزار دقیق قلب تپنده ی هر پروژه صنعتی است و تصور صنعت بدون کاربردهای ابزار دقیق، کار بسیار سختی است. اگر شما در حوزه برق فعالیت داشته باشید، قطعا کلمه ی ابزار دقیق زیاد به گوشتان خورده است. این لغت از دو واژه ی ابزار و دقیق تشکیل شده است و منظور ابزارهایی هستند که دقیق کار می‌کنند، اما منظور از دقیق کارکردن چیست؟ منظور از اندازه‌گیری دقیق و با کمترین میزان خطاست؛ بنابراین می‌توان ابزار دقیق را ترکیب هنر و علم استفاده از تجهیزات دانست که به‌موجب آن کمیت‌های موردنظر با کمترین خطا و به‌خوبی اندازه‌گیری می‌شوند. این کمیت‌ها می‌توانند پارامترهایی مانند دما، فشار، فلو، سطح سیالات، غلظت گازها و مقادیر PH باشد. به طور مثال: سطح یک مخزن / دمای یک کوره/ یا فشار مربوط به یک مخزن. پس به طور رسمی‌تر و علمی‌تر می‌توان گفت که این نوع ابزار، تجهیزاتی هستند که برای نظارت، کنترل و اندازه‌گیری از آن ها استفاده می‌شود. بازرگانی جهان تجارت علیسان واردکننده و تامین کننده انواع ابزار دقیق اصلی با برند درخواستی شما. تاریخچه ابزار دقیق: هنوز نمی‌توان به طور یقین گفت که رشته کنترل و اندازه‌گیری توسط چه کسی اختراع شد، اما ۲۶۰۰ سال قبل از میلاد مسیح، مهندسان روم باستان اولین کسانی بودند که با استفاده از وسایل اندازه‌گیری ساده و به طور دقیق، توانستند ارتفاع فونداسیون ساختمان های هرمی شکل خود را اندازه‌گیری کنند و سنگ‌های عظیم را انتقال دهند. رومیان همچنین توانسته بودند فلومترهای ابتدایی بسازند و به‌وسیله ی آن آب را هدایت و توزیع کرده و سرزمینشان را آبیاری کنند. جنگ جهانی دوم تاثیر به سزایی در پیشرفت سریع و رو به ‌جلوی ابزار دقیق داشت. ظهور عملیات‌های مبتنی بر نرم‌افزار و پیشرفت تکنولوژی، این رشته را بیش از هر زمانی تخصصی‌تر کرد. رشته ابزار دقیق در ایران تا قبل از سال ۱۳۸۵، زیرمجموعه ی رشته برق به ‌حساب می‌آمد اما بعد از گسترش ابزار دقیق و ارتباط آن با صنایع زیاد، تصمیم گرفتند تا رشته‌ای مجزا در صنعت برای آن در نظر بگیرند. مهندسین این حوزه را تحت عنوان مهندس ابزار دقیق و کنترل می‌شناسند.

اجزا تشکیل دهنده ابزار دقیق: ابزار دقیق معمولاً از 3 بخش اصلی تشکیل می‌شود که عبارت‌اند از:

1. سنسور: سنسور یا حسگر، بخشی از ابزار دقیق است که برای تبدیل اطلاعات فیزیکی به سیگنال الکتریکی استفاده می‌شود. به عنوان مثال، یک سنسور دما، دمای محیط را اندازه‌گیری کرده و آن را به یک سیگنال الکتریکی تبدیل می‌کند.

2. الکترونیک: یکی دیگر از بخش‌های تشکیل‌دهنده ابزار دقیق، الکترونیک است که سیگنال‌های الکتریکی را از سنسور دریافت می‌کند و آنها را پردازش می‌کند. در بسیاری از ابزارهای دقیق، الکترونیک دارای یک مدار الکترونیکی برای پردازش سیگنال‌ها است.

3. نمایشگر: آخرین بخش ابزار دقیق، نمایشگر است که نتایج اندازه‌گیری را نشان می‌دهد. نمایشگرها ممکن است شامل صفحه‌نمایش دیجیتال، نشانگرهای گرافیکی، نمایشگرهای ال‌ای‌دی و یا نشانگرهای آنالوگ باشند. با ترکیب این سه بخش، ابزار دقیق قادر به اندازه‌گیری دقیق مشخصات فیزیکی یا شیمیایی مواد مختلف خواهد بود. انواع مختلف ابزار دقیق: به طور کلی انواع مختلفی از ابزار دقیق وجود دارد که هر یک از آنها ویژگی‌های منحصر به فرد خود را داشته و برای اندازه گیری یا کنترل یک پارامتر فیزیکی یا شیمیایی خاص طراحی شده‌اند. در اینجا چند نوع رایج ابزار دقیق آورده شده است:

1. ابزار دقیق دما: این نوع از ابزار دقیق شامل ترموکوپل‌ها، RTD‌ها (ردیاب های دمای مقاومتی) و حسگرهای مادون قرمز است که برای اندازه گیری دما مورد استفاده قرار می‌گیرد.

2. ابزار دقیق فشار: شامل انواع مختلف فشارسنج، مبدل و سنسور است که برای اندازه گیری فشار در کاربردهایی مانند دینامیک سیالات، هیدرولیک و سیستم های پنوماتیکی استفاده می شود.

3. ابزار دقیق جریان: این شامل فلومترها می شود که برای اندازه گیری میزان جریان سیال در لوله ها، کانال ها و کانال ها استفاده می شود. لیاتجهیز واردکننده و تامین کننده انواع ابزار دقیق اصلی با برند درخواستی شما.

4. ابزار دقیق سطح: این شامل سنسورهای سطح، سوئیچ ها و فرستنده ها است که برای اندازه گیری سطح مایعات و جامدات در مخازن، ظروف و سایر ظروف استفاده می شود.

5. ابزار دقیق تحلیلی: این شامل حسگرها و دستگاه هایی است که برای اندازه گیری ترکیب شیمیایی مواد مانند pH متر، رسانایی سنج و کروماتوگرافی گازی استفاده می شود.

6. ابزار دقیق کنترلی: شامل دستگاه هایی مانند کنترل کننده ها، محرک ها و شیرها می شود که برای کنترل پارامترهای مختلف مانند دما، فشار و سرعت جریان استفاده می شود.

1.ترانسمیتر Transmitter:ترانسمیترها به طور کلی سنسورهایی هستند که می‌توانند کمیت‌های مختلف مانند سطح، فشار، دما و یا هر متغیر دیگری را اندازه گیری کرده و یک سیگنال الکتریکی قابل درک برای بخش کنترل تولید کنند. ترانسمیترها بیشتر جهت اندازه گیری پیوسته مقادیر کاربرد دارند. این موضوع بدین معنی است که مثلا اگر شما یک مخزن داشته باشید، می‌توانید با استفاده از یک ترانسمیتر سطح، به طور دقیق بدانید که دقیقا ارتفاع ماده درون مخزن چقدر است. ترانسمیترها هم متغیر موردنظر را اندازه گیری می‌کنند و هم یک خروجی استاندارد الکتریکی مانند جریان 4 الی 20 میلی آمپری ارائه می‌کنند. این خروجی سپس در نمایشگر، سیستم های PLC و یا سایر ابزار های کنترلی تفسیر و از آن استفاده می‌شود.

2.کنترلر Controller:کنترلر در حقیقت یک مدار الکترونیکی است که در جهت کنترل مقادیر ورودی و خروجی استفاده می‌شود. کنترلر با توجه به مقادیر اندازه گیری شده، می‌تواند سیستم را کنترل کرده و دستورهای از پیش تعریف شده برای پیشبرد فرآیند صادر کند. به عنوان مثالی بارز برای کنترلرها، میتوان به انواع PLCها اشاره نمود.

3.ترانسدیوسر Transducer:ترانسدیوسرها برای تبدیل مقادیر اندازه گیری شده به سیگنال الکتریکی کاربرد دارند. در حقیقت، ترانسدیوسر خود نمی‌تواند متغیری را اندازه گیری کند؛ بلکه صرفا برای تبدیل سیگنال کاربرد دارد. مثلا سیگنال حاصل از یک ترموکوپل را در نظر بگیرید. یک ترانسدیوسر می‌تواند این سیگنال را از حد میلی ولت به یک سیگنال 20mA-4 تبدیل کرده و منتقل نماید؛ اما دخالتی در امر اندازه گیری ندارد. بازرگانی جهان تجارت علیسان واردکننده و تامین کننده انواع ابزار دقیق اصلی با برند درخواستی شما.

4.پوزیشنر Positioner: پوزیشنر (Positioner) یک دستگاه کنترلی و یکی از اجزای حیاتی سیستم های ابزار دقیق است، و علت استفاده از آن در مکانیزم‌های صنعتی کنترل دقیق شیر (Valve) و کمپرسورها (Compressor) برحسب نیاز کاربر است. در کاربردهای صنعتی، پوزیشنرها به صورت گسترده در صنایع نفت و گاز، پتروشیمی، نیروگاهی، کوره ها، صنایع شیشه قسمت لهر، آب و فاضلاب، نیروگاه‌ها و صنایع معدنی مورد استفاده قرار می‌گیرند. پوزیشنر ها بر روی اکچویتور نصب می شوند و با انجام عملیات کاهش و یا افزایش، شیر را در وضعیت درست و مناسب قرار می دهند. و در چهار نوع نوع: آنالوگی، دیجیتالی، پنوماتیکی و موتور دار ساخته می‌شوند. این دستگاه‌ها برای اندازه‌گیری و نظارت بر ولتاژ و جریان الکتریکی در سیستم‌ها و تجهیزات مختلف استفاده می‌شوند.

5.رکوردر Recorder & Datalogger: رکوردر یا دیتا لاگر از تجهیزات ابزار دقیق هستند که برای ذخیره اطلاعات و مقادیر اندازه گیری شده کاربرد دارند. به عبارتی دیتا لاگر (Data Logger) به دستگاهی گفته می‌شود که برای ذخیره‌سازی داده‌هایی که از سنسور ها، دستگاه‌های اندازه‌گیری و سایر منابع مورد استفاده قرار می‌گیرند. این دستگاه‌ها به صورت معمول با استفاده از حافظه‌های داخلی یا کارت حافظه(مموری)، اطلاعات را ذخیره کرده و به صورت دوره‌ای با استفاده از روش‌های انتقال داده مانند USB، Ethernet یا Wi-Fi به دستگاه‌های دیگر انتقال می‌دهند. مثلا تصور کنید که می‌خواهید با ثبت مقادیر اندازه گیری شده یک ماهه توسط یک یا چند سنسور، عملکرد سیستم را بررسی کنید. در این حالت، شما به یک رکوردر نیاز خواهید داشت. از نکات بسیار مهم در انتخاب یک رکوردر تعداد ورودی‌ها و فضای حافظه آن می‌باشد. دیتا لاگرها به عنوان یکی از ابزارهای مهم در زمینه‌های مختلفی مانند اتوماسیون صنعتی، کنترل فرآیند، پایش محیطی و علوم پزشکی استفاده می‌شوند. همچنین، دیتا لاگرها برای جمع‌آوری و ذخیره‌سازی داده‌های محیطی مانند دما، رطوبت، فشار، جریان و سطح نیز استفاده می‌شوند. برای اطلاعات بیشتر از محصولات با کارشناسان بازرگان جهان تجارت علیسان تماس حاصل فرمایید.

6.نمایشگر Display در ابزار دقیق: همانطور که از نامشان پیداست، کار نمایشگر دریافت سیگنال الکتریکی از سنسور یا ترانسمیتر و تبدیل آن‌ها به مقادیر قابل درک و نهایتا نمایش آن‌ها بصورت عدد یا گرافیک است. برخی از نمایشگرها قابلیت برنامه ریزی نیز دارند که با استفاده از آنها شما قادر خواهید بود پارامترهای خاصی را تعریف کرده و با استفاده از مقادیر ورودی، امر کنترل را نیز انجام دهید. انواع تجهیزات ابزاردقیق و موارد استفاده در صنایع و کارخانجات کدامند؟ با توجه به نیاز کارخانجات صنعتی دستگاه های ابزار دقیق شامل: سنسور های تشخیص سطح و کالا، لودسل، فلومتر، ترانسمیتر ها، کنترلر‌ها، ترموکوپل، شیرهای برقی و مکانیکال، پرشر ترانسمیتر و پرشر سوئیچ ها، ترانسدیوسر، دتکتور گاز، رکوردر و نمایشگرها می‌‎شوند. سیگنال خروجی استاندارد در ابزار دقیق چیست؟ دستگاههای مختلف ابزاردقیق بعد از عمل اندازه‌گیری کمیّت‌های فیزیکی مثل: دما، فشار، وزن، جریان و سطح در خروجی خود سیگنال آنالوگ 4 الی 20 میلی آمپر تحویل میدهند. مفهوم جریان های زیر 4mA به معنی خطا در تجهیز یا ایراد در کابل ارتباطی است. جریان 4mA به معنی حداقل مقدار کمیت اندازه‌گیری شده و 20mA به عنوان حداکثر آن کمیّت است. تماس با کارشناسان بازرگانی جهان تجارت علیسان هم میتونه به شما در این زمینه کمک کنه. کالیبراسیون سنسور های ابزار دقیق به چه صورت است؟ چون تنوع وسایل ابزار دقیق بسیار زیاد است به همین دلیل هر نوع تجهیزی باید با توجه به دفترچه راهنمای کالیبراسیون خودش، که شرکت سازنده در اختیار شما قرار داده، توسط پرسنل مجرب انجام پذیرد. مثلا: مراحل کالیبره کردن سطح سنج با دتکتور گاز فرق دارد. مهم‌ترین تولید کنندگان تجهیزات ابزار دقیق در سطح جهان کدامند؟ شرکت‌های بسیاری هستند که در زمینه تولید این تجهیزات فعالیت دارند. چند نمونه از مهم‌ترین تولیدکنندگان جهانی تجهیزات ابزار دقیق عبارتند از: وگا (VEGA)، اندرز هاوزر (E+H)، زیمنس (Siemens) و درگر (Dräger) آلمان، هانیول (Honeywell) آمریکا، پروسنس (Prosense) ترکیه، اشنایدر (Schneider)، UWT آلمان ، پپرل اند فوکس (Pepperl Fuchs)، ویکا (WIKA)، نووس (NOVUS)، ای‌بی‌بی (ABB)، زیکا (SIKA)، وایدمولر (Weidmüller)، پیلز (Pilz)، شمرسال (Schmersal)، فونیکس (PHOENIX CONTACT)، میکرو دتکتور (Micro Detectors)، امرون (OMRON)، یوشیتاکه (Yoshitake)، یوکوگاوا (Yokogawa) و یاسکاوا (Yaskawa) ژاپن، اپکس (Apex)، فستو (Festo)، آی اف ام (ifm)، رکس روث (Rexroth) و Lenze. بازرگانی جهان تجارت علیسان واردکننده و تامین کننده انواع ابزار دقیق اصلی با برند درخواستی شما.

7. ابزار دقیق محیطی: شامل دستگاه هایی مانند ایستگاه های هواشناسی، مانیتورهای کیفیت هوا و سنسورهای کیفیت آب است که برای اندازه گیری و نظارت بر شرایط محیطی استفاده می شود.

8. ابزار دقیق الکتریکی: شامل دستگاه هایی مانند اسیلوسکوپ، مولتی متر و آنالایزر قدرت است که برای اندازه گیری و تجزیه و تحلیل سیگنال های الکتریکی و توان استفاده می شود. لیست تجهیزات ابزار دقیق کدام ها هستند؟ بسته به نیازهای صنعتی، ابزار دقیق شامل: سنسور، ترانسمیتر، کنترلر‌، ولو، اکچویتور، ترانسدیوسر، رکوردر و نمایشگر و بعضی از دستگاههای اندازه‌گیری می‌‎شوند.